مرا به خاطر بسپار

واقعیت افزوده و واقعیت مجازی چیست؟

بازدید: 187 آخرین به‌روزرسانی: 05 آبان 1403

مقدمه

امروزه ما زمان زیادی را صرف نگاه کردن به صفحه ‌نمایش‌های مختلف می‌کنیم. رایانه‌ها، گوشی‌های هوشمند و تلویزیون‌ها به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند و راهی برای دسترسی به اخبار، استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تماشای فیلم‌ها و بسیاری فعالیت‌های دیگر به شمار می‌روند. در این میان، فناوری‌های واقعیت افزوده (Augmented Reality - AR) و واقعیت مجازی (Virtual Reality - VR) در حال تغییر نحوه تعامل ما با این صفحه‌نمایش‌ها هستند. این دو فناوری با ایجاد تجربه‌های جدید و تعاملی، ما را به دنیایی از امکانات تازه و هیجان‌انگیز وارد می‌کنند. از بازی‌های رایانه‌ای گرفته تا آموزش و تجارت، AR و VR توانسته‌اند مسیر استفاده از دنیای دیجیتال را به گونه‌ای متفاوت دوباره تعریف کنند. در ادامه، به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای این دو فناوری خواهیم پرداخت و تفاوت‌های آن‌ها را بهتر درک خواهیم کرد.

واقعیت افزوده و واقعیت مجازی چیست؟

واقعیت افزوده (AR) به فناوری‌ای اطلاق می‌شود که عناصر دیجیتال را به محیط واقعی کاربران اضافه می‌کند. در این فناوری، از ترکیبی از سخت‌افزار و نرم‌افزار استفاده می‌شود که به کاربران این امکان را می‌دهد تا تعاملات بهتری با دنیای واقعی داشته باشند. از جمله ابزارهایی که در AR به کار می‌روند می‌توان به دوربین‌ها، حسگرها، GPS، شتاب‌سنج‌ها و الگوریتم‌های تشخیص تصویر اشاره کرد. این ابزارها به برنامه‌ها اجازه می‌دهند تا موقعیت کاربر را شناسایی کرده و محتوای دیجیتال را به صورت زنده روی اشیاء واقعی قرار دهند.
به عنوان مثال، یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های واقعیت افزوده، بازی Pokémon Go است که در آن کاربران می‌توانند شخصیت‌های پیکاچو و دیگر شخصیت‌های دیجیتال را در محیط واقعی خود پیدا کنند. در زمینه‌های دیگر، از AR در پزشکی نیز استفاده می‌شود؛ به عنوان مثال، جراحان می‌توانند از اسکن‌های AR برای راهنمایی در حین عمل‌های جراحی استفاده کنند.
واقعیت مجازی (VR) یک تجربه کاملاً فراگیر است که کاربران را از دنیای واقعی جدا می‌کند و آن‌ها را به یک محیط کاملاً دیجیتال می‌برد. این فناوری معمولاً با استفاده از هدست‌ها و هدایت‌گرها عمل می‌کند و می‌تواند حس‌های مختلفی مانند بینایی، شنوایی و حتی بویایی را به کاربر القا کند.
در VR، کاربران می‌توانند در محیط‌های سه‌بعدی گام بزنند و با عناصر مختلف تعامل داشته باشند. این فناوری شامل سخت‌افزارهایی مانند هدست‌ها و دستکش‌های لمسی است که تجربه‌ای واقعی و فیزیکی از محیط مجازی را فراهم می‌کند. برای مثال، در صنعت خودروسازی، شرکت‌هایی مانند مرسدس بنز و تسلا از VR برای ساخت نمایشگاه‌های مجازی و آموزش فروشندگان استفاده می‌کنند.

فناوری‌های بنیادی واقعیت افزوده

واقعیت افزوده (AR) به چندین فناوری کلیدی و بنیادی تکیه دارد که در ایجاد تجارب تعاملی و جذاب مؤثر هستند. در زیر به این فناوری‌ها پرداخته می‌شود:
تشخیص تصویر و ردیابی:
AR به روش‌های پیشرفته‌ای برای شناسایی و ردیابی اشیاء واقعی نیاز دارد. الگوریتم‌های OpenCV و TensorFlow به عنوان دو ابزار اصلی در این زمینه شناخته می‌شوند. OpenCV یک کتابخانه منبع باز است که برای پردازش تصویر و تشخیص الگو استفاده می‌شود و قابلیت‌هایی چون شناسایی چهره، تشخیص حرکت و ردیابی اشیاء را فراهم می‌آورد. TensorFlow، به‌ویژه در ترکیب با یادگیری عمیق، امکان تحلیل و شناسایی داده‌های بصری را با دقت بالا ارائه می‌دهد، که برای AR حیاتی است.
واقعیت ترکیبی (Mixed Reality):
واقعیت ترکیبی (MR) به فناوری‌هایی اطلاق می‌شود که در آن اشیاء دیجیتال در محیط واقعی نه تنها نمایش داده می‌شوند، بلکه با آن‌ها تعامل نیز انجام می‌شود. این فناوری به کاربران این امکان را می‌دهد که با اشیاء مجازی در زمان واقعی و در یک فضای واقعی تعامل داشته باشند. دستگاه‌هایی مانند Microsoft HoloLens و Magic Leap One نمونه‌هایی از فناوری‌های MR هستند که می‌توانند تجربه‌ای عمیق از ادغام دنیای واقعی و مجازی ارائه دهند. MR به‌ویژه در برنامه‌های آموزشی و صنعتی کاربردهای وسیعی دارد، زیرا به کاربران این امکان را می‌دهد که با اشیاء و داده‌ها به صورت واقع‌گرایانه‌تری تعامل کنند.
محاسبات ابری:
بسیاری از برنامه‌های AR به محاسبات ابری برای پردازش داده‌ها و ذخیره‌سازی محتوای دیجیتال متکی هستند. این موضوع به کاربر امکان می‌دهد که با دستگاه‌های مختلف به تجربه مشابهی دست یابد. پلتفرم‌های ابری مانند AWS و Google Cloud می‌توانند منابع محاسباتی و ذخیره‌سازی لازم را برای اجرای نرم‌افزارهای AR فراهم کنند. به عنوان مثال، می‌توان از خدمات AWS S3 برای ذخیره‌سازی تصاویر و مدل‌های ۳D و از AWS Lambda برای پردازش‌های بلادرنگ استفاده کرد.
علاوه بر این، ابررایانه سیمرغ، به عنوان یک زیرساخت محاسباتی قوی در ایران، می‌تواند به پردازش و تحلیل داده‌های بزرگ و پیچیده در پروژه‌های AR کمک کند. با استفاده از این فناوری‌ها، توسعه‌دهندگان می‌توانند پروژه‌های AR خود را با سرعت و دقت بیشتری اجرا کرده و داده‌های عظیم را به صورت کارآمد مدیریت نمایند. این پیشرفت‌ها به ایجاد تجارب غنی و تعاملی‌تری برای کاربران در حوزه‌های مختلف، از جمله آموزش و پزشکی، کمک می‌کند.

فناوری‌های بنیادی واقعیت مجازی

واقعیت مجازی (VR) نیز به فناوری‌های خاصی نیاز دارد که به تولید تجارب واقع‌گرایانه و تعاملی کمک می‌کند:

هسته‌های پردازشی:

VR معمولاً به یک سیستم پردازشی قوی برای ارائه گرافیک‌های سه‌بعدی و پردازش حرکات نیاز دارد. Unity و Unreal Engine از محبوب‌ترین موتورهای بازی هستند که برای ایجاد تجربه‌های VR استفاده می‌شوند. Unity، با قابلیت‌های چندپلتفرمی و پشتیبانی از ابزارهای مختلف، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که با سرعت بیشتری بازی‌ها و برنامه‌های واقعیت مجازی را توسعه دهند. Unreal Engine نیز به خاطر گرافیک‌های بسیار باکیفیت و واقعی‌تری که ارائه می‌دهد، در بین طراحان VR بسیار محبوب است.

ابررایانه سیمرغ با هسته‌های پردازشی قدرتمند خود، نقش مهمی در توسعه تجربه‌های واقعیت مجازی (VR) دارد. این پردازنده‌های پیشرفته امکان پردازش گرافیک‌های پیچیده و شبیه‌سازی‌های تعاملی را با سرعت و دقت بالا فراهم می‌کنند. استفاده از سیمرغ می‌تواند زمان رندرینگ را کاهش داده و به اجرای روان‌تر و باکیفیت‌تر برنامه‌های VR کمک کند.

حسگرهای حرکتی:

حسگرهای حرکتی مانند Inertial Measurement Units (IMUs) و Optical Sensors به کاربران این امکان را می‌دهند که در دنیای مجازی حرکت کنند. IMUs با ترکیب داده‌های شتاب‌سنج و ژیروسکوپ، حرکات کاربر را در فضایی سه‌بعدی ردیابی می‌کنند. این حسگرها به دقت حرکات کاربر را تشخیص می‌دهند و امکان تعامل طبیعی‌تر در دنیای مجازی را فراهم می‌کنند. همچنین حسگرهای نوری، که معمولاً در دستگاه‌های VR مانند Oculus Rift و HTC Vive استفاده می‌شوند، از دوربین‌های خارجی برای ردیابی دقیق حرکات کاربر بهره می‌برند.

کاربردهای واقعیت مجازی و افزوده

کاربردهای پیشرفته VR
سرگرمی: در صنعت سرگرمی، VR به کاربران این امکان را می‌دهد که فیلم‌ها، بازی‌های ویدیویی و سفرهای مجازی را با زاویه دید 360 درجه تجربه کنند. این تجربه غوطه‌ورانه به کاربران اجازه می‌دهد که به‌صورت تعاملی محیط‌های مجازی را کشف کنند.
آموزش: VR برای آموزش بسیار مؤثر است و به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که در محیط‌های دیگر قرار بگیرند و تصویر روشنی از آنچه می‌آموزند به‌دست آورند. همچنین، این فناوری می‌تواند یادگیری از راه دور را تسهیل کند، زیرا دانش‌آموزان می‌توانند در یک کلاس مجازی شرکت کنند.
آموزش و شبیه‌سازی: در حوزه‌های مانند آموزش نظامی، VR می‌تواند شبیه‌سازی‌های واقع‌گرایانه‌ای از سناریوهای جنگی را ارائه دهد. این روش به سربازان امکان می‌دهد که قبل از ورود به میدان واقعی، تجربیات بیشتری کسب کنند.
سلامت روان: VR به عنوان ابزاری برای درمان بیماری‌های روانی مانند PTSD و اضطراب استفاده می‌شود. این روش‌ها به بیماران کمک می‌کند تا با شرایط استرس‌زا به طور ایمن و کنترل‌شده مواجه شوند.
کاربردهای پیشرفته AR
تصویر‌سازی: AR به کاربران این امکان را می‌دهد که ساختارها و سیستم‌های پیچیده را واضح‌تر ببینند. برای مثال، در حوزه پزشکی، AR می‌تواند تصاویر زنده‌ای از رگ‌ها را در حین خون‌گیری نمایش دهد و به متخصصان کمک کند تا آناتومی زیرین را در زمان واقعی مشاهده کنند. همچنین، در محیط‌های مکانیکی، AR می‌تواند نحوه قرارگیری قطعات را نمایش دهد و در کارهای مونتاژ و نگهداری کمک کند.
آموزش: AR به طرز قابل توجهی فرآیندهای یادگیری و آموزش را با ارائه اطلاعات و نمودارهای تعاملی در زمان واقعی بهبود می‌بخشد. این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد در حین کار به راهنماها و کمک‌های بصری دسترسی پیدا کنند و نیاز به مشاوره به نمودارها یا ویدیوهای سنتی کاهش می‌یابد. به‌عنوان مثال، تکنسین‌ها می‌توانند در حین تعمیرات، راهنمایی مرحله به مرحله را مستقیماً در دید خود دریافت کنند.
تعامل: AR روش‌های تعامل انسان و ماشین را با معرفی پنل‌های کنترلی مجازی که نیاز به کنترل‌های فیزیکی را حذف می‌کند، متحول می‌کند. این نوآوری می‌تواند عملیات ماشین‌آلات پیچیده را ساده‌تر کند و تجربه کاربری را با ایجاد رابط‌های بصری شهودی بهبود بخشد.
پزشکی: در جراحی‌های پیشرفته، پزشکان می‌توانند با استفاده از AR اطلاعات حیاتی مانند اسکن‌های ۳D از اعضای بدن را روی بیمار نمایش دهند و این موضوع دقت عمل را افزایش می‌دهد.
مارک زاکربرگ در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۴ در رویداد Meta Connect از هدست جدید Quest 3S رونمایی کرد. این هدست نسخه‌ای مقرون به صرفه‌تر از Quest 3 است و با قیمت ۲۹۹ دلار به بازار عرضه خواهد شد. هدف از این مدل جدید، ارائه امکانات مشابه با Quest 3 اما با ظرفیت ذخیره‌سازی کمتر و هزینه‌ی کمتر است. پیش‌سفارش‌های Quest 3S آغاز شده و فروش آن از ۱۵ اکتبر ۲۰۲۴ شروع خواهد شد. علاوه بر این، Meta اعلام کرد که تولید و فروش Quest 2 و Quest Pro تا پایان سال متوقف خواهد شد​.
این رویداد همچنین شاهد معرفی عینک‌های واقعیت افزوده جدید به نام Orion بود که به عنوان "پیشرفته‌ترین عینک‌های واقعیت افزوده" معرفی شدند. این عینک‌ها به فناوری‌های جدیدی مانند ردیابی چشم و دست، و رابط عصبی مجهز شده‌اند، اما هنوز زمان عرضه‌ی تجاری آن‌ها اعلام نشده است​.
این رویداد در حالی برگزار شد که صنعت واقعیت مجازی و افزوده رشد چشمگیری را تجربه می‌کند و انتظار می‌رود این روند تا سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.

چالش‌ها و چشم‌اندازهای آینده

واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) با وجود مزایای قابل توجهی که دارند، با چالش‌های مختلفی نیز مواجه هستند. این چالش‌ها شامل هزینه‌های بالای تولید و پیاده‌سازی، محدودیت‌های فناوری و سخت‌افزار، پذیرش اجتماعی و فرهنگی، و مسائل حریم خصوصی و امنیت داده‌ها می‌باشند.
هزینه‌های بالا: توسعه نرم‌افزار و محتوا برای AR و VR معمولاً هزینه‌های قابل توجهی را شامل می‌شود. نیاز به سخت‌افزار پیشرفته و تخصصی برای ایجاد تجربه‌های واقع‌گرایانه، می‌تواند برای بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها مانع بزرگی باشد. به‌عنوان مثال، تولید محتوای سه‌بعدی و شبیه‌سازی‌های پیچیده به زمان و منابع مالی زیادی نیاز دارد.
محدودیت‌های فناوری: بسیاری از دستگاه‌های موجود هنوز از توانایی پردازش کافی برای ارائه تجربه‌های با کیفیت بالا برخوردار نیستند. به‌علاوه، نیاز به دستگاه‌های خاص مانند عینک‌های VR یا گوشی‌های هوشمند پیشرفته برای تجربه واقعیت افزوده، دسترسی به این فناوری‌ها را محدود می‌کند.
پذیرش اجتماعی: برخی کاربران ممکن است نسبت به استفاده از AR و VR احساس بی‌اعتمادی کنند. نگرانی‌ها درباره تأثیر این فناوری‌ها بر روابط اجتماعی و تعاملات انسانی می‌تواند مانع از پذیرش گسترده‌تر آن‌ها شود.
مسائل حریم خصوصی: جمع‌آوری و ذخیره‌سازی داده‌های شخصی برای ارائه تجربیات سفارشی می‌تواند مسائل حریم خصوصی را ایجاد کند. کاربران ممکن است نگران این باشند که داده‌های آن‌ها چگونه استفاده و ذخیره می‌شوند.
در آینده، انتظار می‌رود که واقعیت افزوده و واقعیت مجازی کاربردهای بیشتری در صنایع مختلف پیدا کنند. این فناوری‌ها می‌توانند به تحول در آموزش و یادگیری کمک کنند و به ایجاد محیط‌های مجازی برای تعاملات اجتماعی منجر شوند. همچنین، با پیشرفت‌های فناوری در زمینه سخت‌افزار و نرم‌افزار، می‌توان تجربه‌های AR و VR را به سطوح جدیدی از واقع‌گرایی و تعامل ارتقا داد.

جمع‌بندی

در نهایت، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) با وجود چالش‌های فعلی، به‌عنوان فناوری‌های نوآورانه و آینده‌نگر، پتانسیل زیادی برای تغییر در روش‌های یادگیری، کار و تعاملات اجتماعی دارند. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه این حوزه، می‌توان راه‌حل‌های خلاقانه و جذابی برای بهبود تجربه کاربران ایجاد کرد. این فناوری‌ها می‌توانند در آموزش، سلامت، صنعت و سرگرمی به شیوه‌های کارآمدتر و جذاب‌تری به کار گرفته شوند. انتظار می‌رود که با پیشرفت‌های فناوری و کاهش هزینه‌ها، استفاده از AR و VR به طور گسترده‌تری در جوامع مختلف رواج یابد و به ایجاد تجربیات غنی‌تر و تعاملی‌تر منجر شود. در نتیجه، آینده‌ای روشن و پر از امکانات جدید برای AR و VR در پیش است که می‌تواند به تحول در نحوه ارتباط و یادگیری انسان‌ها منجر شود.
این روند نه تنها به توسعه فناوری‌های جدید کمک می‌کند، بلکه به شکل‌گیری فرهنگی جدید در ارتباطات انسانی و یادگیری نیز منجر خواهد شد. بنابراین، سرمایه‌گذاری در این فناوری‌ها می‌تواند نقش بسزایی در بهبود کیفیت زندگی و تجربه‌های فردی و جمعی ایفا کند.

سوالات متداول

  1. تفاوت بین AR و VR چیست؟
AR عناصر دیجیتال را به دنیای واقعی اضافه می‌کند، در حالی که VR یک محیط مجازی کاملاً جدا از واقعیت ایجاد می‌کند.
  1. واقعیت ترکیبی (MR) چیست؟
MR ترکیبی از AR و VR است که به اشیاء دیجیتال و فیزیکی اجازه می‌دهد در زمان واقعی با یکدیگر تعامل داشته باشند و تجربه‌ای غوطه‌ورتر ارائه می‌دهد.
  1. ترندهای آینده AR و VR چیست؟
ترندهای آینده شامل پذیرش بیشتر در صنایع مختلف، پیشرفت در سخت‌افزار و نرم‌افزار، و بهبود تجربیات کاربر از طریق ادغام هوش مصنوعی است.
  1. آیا AR و VR نیاز به سخت‌افزار خاص دارند؟
بله، AR معمولاً به دستگاه‌های موبایل یا تبلت با دوربین نیاز دارد، در حالی که VR به هدست‌های مخصوص و گاهی اوقات تجهیزات جانبی مانند کنترل‌کننده‌های حرکتی نیاز دارد.
تا چه حد این مطلب برای شما مفید بود؟
بر اساس رای 1 نفر

اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.

ثبت نظر

نظر دادن